KAYA biasané lubar salat isya, Kapér, Sidul, Darto, uga Mas Jon pada jejagongan nang Gazébo pinggir umahé Mas Jon. Mung bengi kuwé wong papat kur meneng-menengan gél. Kadang-kadang kaprungu suara kletak-kletuk mangan nyamikan kacang klitik.
“Bisané meneng kabéh sih? Ndelén Puisi Tegalerin anyaré énté apa, Pér? Éndah Si Jon mbahas,” Darto nyuwék kahanan sepi liti.
“Uteké enyong lagi mampet, To. Kowen mbokan duwé crita oh…” Kapér malah balik takon.
“Uteké yanu pada baé. Bléng.”
“Waduh! Kowen sih, Dul?”
Sidul sing ditakoni Kapér ya uteké lagi bléng.
Jalaran uteké wong telu pada bungpet kabéh, Mas Jon angkat suara.
“Saiki kaya kiyé baé. Enyong pan takon karo kowen kabéh. Jaman sekolah nang SD, ana pelajaran nggambar. Guruné ngongkon murid-murid nggambar bébas. Mégin kélingan beléh? Murid-murid akéhé pada ngambaré apa?” omongé Mas Jon gawé jakwir-jakwiré kepaksa endasé mendengak menduwur. Tanda pengangené nggrambyang maring kahanan puluhan taun kepungkur.
“Apa ya?” omongé jakwir-jakwir serentak. Tetep baé rainé jakwir-jakwir pada plonga-plongo.
Kambén udud, Mas Jon ngenténi jawaban jakwir-jakwir. Katon nemen jakwir-jakwiré pada mikir. Tapi ora let suwé Kapér nyuwara.
“Bener Jon, nyong kélingan. Waktu samana nyong ngambaré pemandangan gunung kembar. Tengah-tengah gunung ana srengéngéné. Uga bentangan sawah sangingsoré gunung kembar!”
“Satus kanggo kowen, Pér!” Mas Jon ngalem Kapér.
“Bener omongané Kapér, Jon. Nalika samana yanu uga nggambaré gunung kembar karo sawah. Malah pojok kiwa nduwuré gunung kembar tak ménéhi gambar lawét telu. Hahahaha….” ujaré Darto kesenengen ngrasakena diélingena gonéng Kapér.
“Pada baé enyong, To! Jaman samana gambaré enyong ya kaya kuwé. Gén akéh murid-muridé, ya nggambar kaya kuwé kabéh. Ajib mbangkana-kana ajib ah! Bisa kaya pedaminan nggambaré pada kabéh! Wkwkwk….” omongé Sidul ndisiti Mas Jon pan nanggapi omongané Darto.
Wong telu kayong pada kegugu kélingan jaman samana nalika sekolah nang SD. Mas Jon kaya biasané kur pésam-pésem. Sedengé wong telu cengéngésan gén cekakakan.
“Nyong pan takon, Jon. Saluguné gunung kembar kuwé ana ora?” takoné Kapér sing diamini jakwir-jakwiré.
“Ana!”
“Éh… nagéna kur gawéané si tukang gambar. Jebul ana beneran, Jon?” omongané Kapér kayong nglegleg.
“Yaul! Durung suwé nyong olih tugas liputan maring Temanggung. Saka Tegal nyong ngliwati dalan diantara gunung kembar Sindoro kambén gunung Sumbing. Sing kadohan gunung kembar kuwé katon duwur mentul-mentul nang angkasa. Adong saka Wonosobo maring Temanggung, letaké gunung Sumbing ana mbang kidul, sawetara letaké gunung Sindoro ana mbang lor….” jawabé Mas Jon.
“Nyong mélu takon, Jon. Sing ngarang gambar gunung kembar karo sawah, lan srengéngé kuwé sapa?” Sidul mbalang pitakonan.
“Miturut penafsirané enyong. Nalika samana bangsa Indonesia mégin dijajah Landa. Jelasé, guru-guruné ya akéhé Landa termasuk guru nggambaré. Bisa dipastikena, sing ngarang pemandangan gunung kembar brikut sawah lan srengéngéné, ya guru Landa.”
“Bisané, Jon?” timpal Darto nadané njaluk penjelasan.
“Sing enyong krungu saka wong-wong tuwa, sadurungé ana gambar pemandangan gunung kembar, kebiasaan murid-murid SR jaman samana, nggambaré wayang!”
“Takon maning, Jon. Bisané diarani gunung Sumbing karo Sindoro?” takoné Kapér.
Cekat crita. Miturut crita mitos sing ana nang wilayah Wonosobo karo Temanggung ana aran “Sindoro” kambén “Sumbing”, konon ning waktu samana ana bocah kembar anaké wong tani gawéané tukaran gén gelut baé. Bab kaya kuwé sing akhiré bapané séwot por-poran. Akhiré bocah kembaré ditempiling. Gegara tempilingan bapané sing saporété, salah siji bocah lambéné suwék.
“Nah! Kuwé sing akhiré kasebut gunung Sumbing karo gunung Sindoro, bro. Mbuh crita kuwé bener orané, wong arané baé crita mitos. Paham?” Mas Jon mungkasi kisah asal-usul aran gunung kembar kuwé.
Sidul karo Darto mantuk-mantuk. Mung naga-nagané cangkemé Kapér katon gerak-gerak. Tanda déwéké pan mujar omongan.
“Takon, Jon. Jalaran bocah kembar ditempiling bapané, kok latané gunung kembar kuwé diarani Sumbing karo Sindoro?”
“Pitakonané kowen cerdas, Pér. Saiki tak jawab. Sing arané tembung “Suwék” adong bahasa Jawa kasebuté “Sumbing”. Sedeng tembung “Ndoro” artiné “Sopan”. Mangkané disebut “Sindoro”. Paham?”
“Paham, Jon!” jawabé Kapér karo keprok. Darto karo Sidul uga mélu keprok. Jakwir-jakwiré kagum maring pengetahuané Mas Jon. (@)
——
Lanang Setiawan, novelis penerima hadiah Sastra “Rancagé” 2011.
Discussion about this post